Tokyo'nun batı banliyösü, şehir merkezinden yaklaşık 15 mil uzaklıkta, şehrin en büyük parklarından birine eşsiz bir bina konmuş. Burası Ghibli Müzesi. Yeşille bezeli çatısıyla sanki bitki örtüsüyle bütünleşmiş gibi duruyor.
Bu farklı bir şekilde yayılmış, kale gibi yapı bitmek bilmez ilavelerin bir sonucu sanırım. Köprüler birden fazla katı bağlıyor. Her yerden bir teras fışkırıyor. Müze bir labirent gibi. Bu yapının oluşumundaki ilham kaynağı nedir?
Girişte bekleyen Totoro mu? Hayır, burası gerçek giriş değil. Müze zemin kattan böyle görünüyor. İşte gerçek giriş. Haydi, içeri girip bir bakalım.
Girişin tavanında renkli freskler bizi selamlıyor. Fresklerin her bir ucunda bir başka Ghibli karakteri var; Kiki ve Jiji, Nekobasu, Mei-chan ve Satsuki-chan bu ağacın üzerine yayılmışlar.
Vitraylı pencereler, gizemli bir dünyaya inen merdivenleri aydınlatıyor. Merdivenler, mekanda yukarı doğru yayılan bir salona götürüyor. bir balkonlar ve köprüler labirenti başınızın üzerinde yükseliyor.
Günışığının altında dev bir pervane dönerken, Miyazaki'nin filmlerinden birinde gezdiğinizi hissedebilirsiniz. Spirited Away filmi, muhteşem bir hamamda geçiyordu. Burada da aynı yukarı doğru tırmanan alan, aynı köprü ve katlar labirenti var.
Aslında, yönetmen Hayao Miyazaki müzeyi kişisel olarak tasarladı. Miyazaki'nin filmleri ilk etapta bir seri resim sayfasıyla hayata geçer. Miyazaki bu resimlerle hikayesinin ve karakterlerinin detaylarını oluşturur. Ghibli Müzesi de aynı şekilde bir seri resim sayfasıyla hayata geçti. Yani Miyazaki her detayı, fresklerden vitraylara kadar her duvarı önce resme döktü.
En başından, çocukların eğlenmesi bu vizyonun önemli bir kısmını oluşturuyordu. Burada isterseniz Ghibli karakterlerini görebilir isterseniz onlara dokunabilirsiniz bile. Ama Ghibli Müzesindeki en büyük sunum, Totoro'dan nekobasu veya Laputa'dan robot asker değil. Ne olduğunu tahmin edebilir misiniz? Cevap; yönetmen Miyazaki tarafından tasarlanan müzenin kendisidir.
{Burada Hayao Miyazaki'nin oğlu Goro Miyazaki -aynı zamanda Gedo Senki'nin yönetmeni- ve Studio Ghibli'nin diğer bir ünlü yönetmeni Isao Takahata birlikte müzeyi gezip hakkında sohbet etmeye başlıyorlar.)
 |
| Ghibli Museum Cafe'den Kiki Cappuccino |
Isao Takahata: "Demir ve çeliği birlikte kullanmış olmaları ve havanın mekanda akışı hoşuma gidiyor. Metal elementler, bağımsız duruyor." diyor dev pervaneye bakarak.
Merdivenler altındaki bu minik alan, Takahata'yı kendine çekmekte hiçbir zaman başarısız olmadı. Yönetmen Takahata, her ziyaretinde buraya girer. Takahata: "İşte burayı ilk gördüğüm andan itibaren sevdim," diyor ve içeri girip oturuyor; "Bir yetişkin olarak bile içeriye girmeye karşı koyamıyorum. Çok seviyorum burayı." Bu alandaki her şey kapılar, sandalyeler bile çocukların boyutuna göre tasarlanmış.
 |
| Calcata, İtalya |
Yönetmen Takahata, binanın nasıl oluştuğundan ve hangi tarzlardan etkilendiğinden başlayıp. Anime serileri için Avrupa'ya düzenledikleri seyahatleri anlatıyor ve küçük ama karmaşık Avrupa şehirlerini, özellikle İtalya'nın küçük şehirlerini Miyazaki ile ne kadar çok sevdiğinden bahsediyor. Gerçekten de Japon evlerinin sade yapısıyla karşılaştırınca batı mimarisi çok ilgi çekici.
Calcata, İtalya'nın en güzel manzaralı tepe şehirlerinden biri. Kasaba, devasa bir mostranın üzerinde duruyor. Bu küçük alandaki yüzyıllar boyunca tekrar eden inşaat, kendine özgü bir harmoni oluşturmuş. Bu harmonik atmosferi, kalemsi girişten girer girmez hissediyorsunuz. Evler, her bir santimlik alanı kullanmak için caddelerin üzerine bile inşa edilmiş. Kasabanın sokakları tıpkı bir labirent gibi. Bir yol ayrımına geldiğinizde her yön nereye gideceğinizi soruyor. İşte yönetmen Takahata buradaki labirentimsi sokakların çekici ve huzur verici olduğunu keşfetmiş.
Derken tekrar müzeye geri dönüyoruz. Ghibli Müzesi de dolaşırken ziyaretçilerine aynı hissi yaşatıyor. Belgeselin bu bölümünde Calcata'ya mı Ghibli müzesine mi hayran kalsa insan şaşıyor. Kasaba ve müze arasındaki benzerlikler kayda değer. Ve bir yandan da Miyazaki filmlerindeki şehirler, sokaklar aklınıza geliyor. Bu küçük ilginç kasabanın ilham kaynağı olduğu sahneleri hatırlıyorsunuz.
Goro Miyazaki ve Isao Takahata'nın sohbetlerine geri dönüyoruz. Japonya'da da bu tarz şehirlerin, kasabaların az da olsa var olduğunu söylüyor, Goro Miyazaki. Takahata-san, Himeji kalesinin de aynı karmaşık ve kompleks mimariye sahip olduğunu belirtiyor ve oraya da bir göz atıyoruz.
 |
| Kiki's Delivery Service |
Isao Takahata ve Goro Miyazaki, Hayao Miyazaki'nin Pippi Longstocking animesinin mekan incelemesi yapmak üzere İsveç'in Gotland Adasına ziyareti, Miyazaki'nin ilk Avrupa seyahati olduğunu ve Avrupa mimarisinden ilk defa burada etkilendiğini anlatıyor.
Visby adındaki liman kasabası, Pippi animesi üretime geçmese bile Miyazaki'nin buradaki deneyimleri sonraki işlerinde kendisini gösteriyor. Mesela Kiki's Delivery Service'deki hayali şehir Koriko'nun yapısının Visby'den ilham aldığı söylenir.
2001'in sonlarında Miyazaki, Spirited Away filminin promosyonu için Paris'e gider. Gittiği yerlerde Miyazaki, sabah erkenden şehrin eski mahallelerinde uzun yürüyüşlere çıkarmış.
 |
| Cenova |
Mesela, Cenova seyahati Heidi ve Haha wo Tazunete Sanzenri -3000 Leagues in Search of Mother- animelerinde büyük etkileri olmuş. Yönetmen Takahata, çok fotoğraf çekmenin etrafı seyretmenin değil de daha çok yaşam tarzının insanların nasıl yaşadığının önemli olduğunu vurguluyor. Örneğin Marco'nun okulu zengin bir mahallede. Ama evi çok daha farklı bir bölgede.
Marco 2. Bölüm - Marco okuldan çıkıp evine geliyor. Yıllar sonra çekilmiş olan belgeselden bir kare olan yukarıdaki fotoğrafı bu karelerde yakalayabilecek misiniz?
Marco'nun animenin başında yaşadığı şehir Cenova içinse işler daha zor olmuş. Şehri ziyaretin ardından 19. yüzyıl sonundakini halini de hayal edip bunu animeye uygulamak gerekmiş. Cenova'daki bir uzmana, Miyazaki'nin çizimlerini gösterip görüşlerini alıyorlar. Ve belgeselin 30. dakikasında Marco'nun en güzel Cenova sahnelerinden birini görüyoruz (aynı zamanda yukarıdaki sahne). Ne kadar detaylı ve akıcı olduğuna dikkat edin. Animede seyircinin Marco ile birlikte okuldan eve gidiyormuş gibi hissetmelerini sağlamaya çalışmışlar. Belki de Ghibli animelerindeki en büyük farklılık gerçekten içindeymiş gibi seyredebiliyor oluşumuz.
Belgeselde şimdi de Cenova'yı ziyaret ediyoruz ve Marco'nun geçtiği sokaklardan geçiyoruz.
Miyazaki'nin ortaya çıkardığı mekanlar o kadar ilgi çekici ve farklı oluyormuş ki sırf bu yüzden bir bölümde Heidi'nin yeni bir eve taşınmasını anlatmışlar.
Acaba Takahata-san, Heidi ve Marco'yu karıştırdı mı? Marco 7. Bölüm - Yeni bir eve taşınan Marco, herkes işe gittikten sonra yeni odasını inceliyor.
Miyazaki'nin filmlerinin çoğu Avrupa'da geçse de Miyazaki'nin gözünden bir Avrupa'da geçiyor.
Açıkcası müzenin belgeselini seyrederken beni en çok etkileyen, Laputa'daki Robot Askerin heykeli. Tıpkı animedeki gibi üzgün yaralı duruşu. Ghibli Müzesini gezenler, bir günün bile tam olarak yetmediğini söyler. Bir saatlik belgeselde bile bunca ayrıntıyla henüz onda birini kapsamış olduğunu düşünüyorum. Umarım hem belgeselden hem de yazıdan memnun kalmışsınızdır. Gidip görmek dileğiyle, bugünlük bu kadar.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder